ÇAĞIMIZIN PROBLEMİ ÖFKE
Aklı kullanmak için duyguları kullanmayı da bilmek gerekiyor. Mesela öfke.. Nedir öfke? Içinizde yavaş yavaş kabaran ama dışarıya bir anda yansıyan şiddetli kızgınlık.
Kızgınlık hisseden kişinin önce yüzü kızarır. Sonra tansiyonu yükselir. Içinde dalga dalga büyüyen bir bomba birden ağzına kadar ulaşır ve patlar. Dışarıya akar. Sonrasını hatırlamayanlar bile vardır. Öfke patlamasında kişi bambaşka biri olmuştur adeta. Öfke kontrolü çocukluk çağında başlar ve beyin ön bölgesinin bir işlevidir. Kötü çocukluk çağı yaşantıları ve yanlış tutumlar çocuklarda öfke kontrolünü bozar. Öfke Kontrol Bozukluğu yaşayan bireylerde mutluluk hormonu adı verilen serotonin hormonunun çalışmasında da bir sıkıntı olduğu bilinmektedir.
Kalp hastalıkları: Birikmiş öfke kalp hızını arttırır, aynı zamanda kalp damarlarında daralma ve kriz etkenidir.
Hipertansiyon: Öfke damar elastikiyetini bozar, kalıcı hipertansiyon oluşur.
Şeker hastalığı: Biriken öfke metabolizmayı bozar ve şekeri yükseltir. Şeker hastası olanların çoğu öfkelidir. Öfkeli oldukları için hasta olmuşlardır.
Ruhsal bozukluklar: Birikmiş öfke, depresyon gibi ruhsal bozukluklarla da gösterebilir.
Hem öfke depresyona, hem de depresyon öfkeye yol açar.
Genleri hortlatır: Hepimizde bazı hastalıkların geni mevcut olabilir. Eğer bu genleri aktifleştirmemeyi başarabilirsek, hastalanmadan hayatımızı sürdürebiliriz. Ama öfkeyi
kontrol edememe gibi bir problemimiz varsa bu genlerin hortlama riski artar. O zaman genetik haritamızda var olan birçok hastalık tetiklenir. Son yıllarda kanserlerin artmasının altında yatan en önemli etken birikmiş öfke ve strestir.
Tedavi
Öfke kontrolünü sağlamak ile ilgili yaklaşımlar psikoterapide en çok kullanılan yöntemlerdir. Bu yaklaşımlarda kişinin var olan öfkesini kontrol etmeyi öğrenmesi amaçlanır. Bu tür çalışmalar oldukça yarar sağlar.
Belirtileri
• Öfkenin en önemli belirtisi iletişim kurmayı engellemesidir.
• Öfkelenen birey sinirlenir.
• Sizi öfkelendiren durumlara karşı sessiz kalmaya zorlanmak, öfkeyi saklamak ve tutmak öfkelenmeye neden olabilir. Öfkeyi saklamaya çalışmak bir belirtidir.
• Sizi öfkelendiren nedenlerden dolayı sosyal hayat ve aile hayatı bozulabilir.
• Öfkeli bireyler sabırsızdırlar.
• Öfkelendiklerinde sık sık başkalarıyla tartışmaya başlarlar.
• Öfkelenen bireyler en ufak şeyde bile tahrik olma eğilimindedirler.
• Öfkeyi kontrol edemeyip ses yükseltmeye başlanır.
• Endişeli ve depresif görünürler.
• Sinirlendiğinde fiziksel şiddet göstermek bir diğer belirtidir.
• Öfkelenen bireyin kalp atışları hızlanır.
• Öfke sonucu tansiyon yükselir.
Öfke; kabul edilmemiş kızgınlığın hatta kırgınlığın bizzat kabul edilemediği için denetimden çıkmasıdır. Insan kızmaktan kaçtığı için daha doğrusu kızgınlığını göstermekten kaçtığı için eninde sonunda öfkeye yakalanır. Öfke tipik bir yağmurdan kaçarken doluya tutulma eylemidir. Içinde buharlı basınç sıkıştırılmış bir tencere düşünün. Düdüklü tencere.. Daha doğrusu buharlı tencere, buharı doğru kullanılırsa mükemmel yemekler pişirebilir ancak fazla buharı dışarı aktaramazsa ne olur? Silah haline gelir. Yani patlar..
Insanın içindeki su da zaman zaman ısınır. Kişi haklı haksız birilerine kızar, kendine haksızlık edildiğini düşünür. Öfke zarar veren ve kaçmamız gereken bir durumken kızmak insani, gerekli ve ihtiyaç duyulan bir duygu. Zamanında gösterilirse zararın azalmasına, haksızlığın önlenmesine, hatta yanlış anlaşılmaların düzeltilmesine yardımcı olur. Üstelik kızgınlık öfkenin tersine denetlenebilen bir duygudur.
Denetlenebilen herşey de zarar verme ihtimali azalan bir şeydir. Kızgınlığımızı ifade edemezsek, abartılmış kırgınlıklar, küskünlükler, küskünlüğün abarttığı negatif duygular en nihayetinde de patlamalar ve öfke kaçınılmazdır. Kızmadan yaşamak imkansızdır. Kızdığını kızarak ifade etmeyen herkes potansiyel bir bombadır. Kızdığını belli eden insan daha bütün insandır. Unutmayın!
Klinik Psikolog
ELİF ÇELEBİ